Door Robert Nicholson, Senior fellow van thinc. Dit artikel werd gepubliceerd in“Providence” op 10 oktober 2024.
Als je de epische congestie van New York tijdens de week van de Verenigde Naties nog niet hebt meegemaakt, prijs jezelf dan gelukkig. Als je dat wel hebt meegemaakt, weet je dat er een omgekeerde correlatie bestaat tussen het gekkenhuis van de jaarlijkse bijeenkomst van de Algemene Vergadering en de opmars van de vrede onder de mensen. Zoom in op een willekeurige file in het driestatengebied en je zult mannen en vrouwen aantreffen die Franklin D. Roosevelt in alle talen vervloeken.
Het epicentrum van de chaos is Manhattan’s Turtle Bay, waar honderden staatshoofden en duizenden handlangers ronddolen in het strak uitziende General Assembly-gebouw naast het meer herkenbare 39 verdiepingen tellende Secretariat. Bijbels gezien zou het complex aan de East River gezien kunnen worden als het Huis van Noach, waar de langverspreide nakomelingen van de patriarch samenkomen om hun broederlijke banden te herontdekken. Maar als je de staat van dienst van de VN van het afgelopen jaar hebt gezien, dan weet je dat het belangrijkste vredesorgaan van de mensheid veel meer weg heeft van een Toren van Babel – en nu de wereld in wanorde verkeert, kun je je afvragen of de VN wel moet worden opgeheven.
Iedereen die twijfelt aan zo’n vergaande suggestie hoeft niet verder te kijken dan de staat van dienst van de VN met betrekking tot Israël sinds 7 oktober 2023.
In slechts twaalf maanden zagen we schokkende onthullingen over de penetratie door Hamas van de UNRWA (UN Relief and Works Agency) in de Gazastrook; hoorden we over een overname door Hamas van de UNRWA-afdeling in Libanon; zagen we hoe de Veiligheidsraad minimale interventies deed ten behoeve van Israëlische gijzelaars, terwijl hij buitensporige eisen stelde om de Palestijnen te beschermen (en verzuimde op te treden tegen Iraanse agressie vanuit Jemen, Syrië en elders); We lazen het gewetenloze advies van het Internationaal Gerechtshof met zijn eis dat Israël zich onmiddellijk terugtrekt uit Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem, inclusief de Oude Stad; we hoorden de Mensenrechtenraad Israëls zeer discriminerende “semafoonaanval” op Hezbollah-terroristen veroordelen; en we luisterden naar de Iraanse president Masoud Pezeshkian die de Algemene Vergadering toesprak en -ironisch en met een uitgestreken gezicht – zei dat Iran hoopt “een effectieve en constructieve rol te spelen in de zich ontwikkelende wereldorde.”
More glaring than all this, however, is the UN’s total failure to prevent the war now raging between Israel and Iran’s proxies in Lebanon. After the last Hezbollah-instigated war in 2006, the Security Council issued Resolution 1701 calling for the total disarmament of the Iranian militia; yet neither the Security Council, its UNIFIL mission to Lebanon, nor the Lebanese government have been willing to enforce the resolution, giving the Islamic Republic of Iran two decades to rebuild its terrorist army on Israel’s northern border.
De Israëli’s hebben een jaar lang dagelijkse aanvallen van Hezbollah moeten verduren, terwijl ze Hamas in het zuiden afsloegen, zonder een kik van de Veiligheidsraad. Maar nu de IDF terugslaat, schreeuwt secretaris-generaal Antonio Gutierres van de VN plotseling dat “de hel losbreekt in Libanon” en hij dringt er bij de “leiders op aan om een zinvolle dialoog te hervatten”. (Op het Midden-Oosten Forum reageert Michael Rubin: “Als de VN en Libanon het wapennetwerk van Hezbollah niet ontmantelen, dan zal Israël geen andere keuze hebben dan het werk te doen.
Met haar fixatie op de Joodse staat moet het de VN misschien worden vergeven dat ze er niet in is geslaagd om conflicten in Oekraïne, Soedan, Ethiopië en Haïti te stoppen; maar deze conflicten, en andere, zullen zich het komende jaar alleen maar uitbreiden. De vraag is waarom we dit waardeloze instituut aan onze kusten blijven tolereren. (Spoiler alert: ik zal aan het eind van dit essay geen geweldige antwoorden op die vraag hebben).
Maar de VN moet toch iets doen, zeg je. Per slot van rekening betalen de Amerikaanse belastingbetalers 22 procent van het budget en 27 procent van de vredesoperaties (China en Japan, de op één na grootste economieën ter wereld, zijn respectievelijk de op één en twee na grootste donoren). In 2022 gaven we meer dan 18 miljard dollar aan de VN, iets meer dan nodig is om de Amerikaanse kustwacht te financieren.
Dus wat heeft de VN gedaan behalve Israël lastigvallen? Het antwoord zal je misschien verbazen, maar waarschijnlijk ook niet.
Tegenwoordig is de VN gericht op een heel groot ding, de 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling, een “uiterst ambitieuze en transformerende visie” voor de mensheid die in 2015 door de lidstaten werd aangenomen. Deze agenda bevat 17 doelen, elk met zijn eigen secundaire doelen, die alles omvatten van het uitroeien van honger en armoede tot het bevorderen van gendergelijkheid en schone energie. Kortom, het is een blauwdruk voor beter mondiaal bestuur.
Maar de Agenda heeft het sinds 2015 zwaar te verduren gehad en de bepalingen ervan worden meestal genegeerd door lidstaten die niet graag nieuwe lasten op zich nemen. Dit heeft voor paniek gezorgd binnen de luftmenschenklasse, die de Algemene Vergadering van dit jaar heeft opgezet als een soort vernieuwing van de geloften in een “Top van de Toekomst”. Op de website van de VN wordt de top omschreven als een “eenmalige kans om het multilaterale systeem opnieuw vorm te geven en de mensheid een nieuwe koers te laten varen”. De top resulteerde in het “Pact van de Toekomst”, dat op 22 september bij acclamatie werd aangenomen en dat de lidstaten verplicht om hun inzet voor de 2030 Agenda te verdubbelen.
De details van het 56 pagina’s tellende document zijn te langdradig om hier te bespreken. Het volstaat te zeggen dat het alle modewoorden bevat die je zou verwachten: multilateralisme, klimaatverandering, vreemdelingenhaat, empowerment, solidariteit, samenwerking, universele gezondheidszorg, enz. Het belangrijkste element van het pact is de verwachting dat staten een percentage van hun nationale rijkdom doneren ten gunste van armere landen en de bredere doelen van de Agenda. De kosten zijn niet goedkoop. In 2023 schatten VN-economen dat het bereiken van de ontwikkelingsdoelen van de Agenda tussen de $5,4 en $6,4 biljoen per jaar zou kosten tot 2030. Deze herverdeling van rijkdom, gecombineerd met andere verplichtingen, eist een zware tol in naam van een “betere toekomst voor de mensheid”.
Het is geen verrassing dat de 2030 Agenda, die vaak in verband wordt gebracht met praten over een “Grote Reset” na de Covid-19 pandemie, ontelbare samenzweringstheorieën heeft voortgebracht in donkere hoeken van het internet. Maar je hoeft niet raar te zijn om het gespierdere mandaat van de VN te zien als de opkomende tirannie die het is.
Dat is tenminste de mening van de nieuwe president van Argentinië, Javier Milei, die naar de Algemene Vergadering van dit jaar kwam om de jeremiade te brengen waar we op hebben gewacht.
De zelfbeschreven “libertair-liberale econoom” en tv-presentator Javier Milei was misschien wel de minst waarschijnlijke persoon om president van Argentinië te worden. Zijn smaak en persoonlijkheid zijn nogal excentriek en zijn politiek conservatief naar Latijns-Amerikaanse maatstaven. (Merkwaardig genoeg voelt Milei, een katholiek, zich sterk aangetrokken tot het jodendom en de staat Israël en hij vindt het niet erg om dit met anderen te delen).
Milei is gekozen om Argentinië te redden van een eeuw mislukt economisch beleid en kanaliseert hetzelfde ontwrichtende anti-wokkelisme als Donald Trump, Viktor Orban en Nayib Bukele uit El Salvador – maar de taak die voor hem ligt is ontmoedigend. Een week voor zijn aankomst in New York presenteerde Milei zijn begroting voor 2025 met een nultekort (vol met bezuinigingsmaatregelen die een vrek zouden doen kronkelen) aan het Argentijnse Congres, waar hij slechts 15 procent van de zetels controleert en te maken krijgt met hevige oppositie. De komende maanden zullen gekenmerkt worden door wat de Associated Press een “nieuwe fase van confrontatie met wetgevers” noemt en een echte test van Milei’s wil.
Je kunt je dan ook voorstellen hoe Milei reageerde toen hij voor het eerst hoorde van het Zeer Grote Ding dat groeide aan de oever van de East River, overladen met pallets geld die Argentinië niet heeft. Wat die gevoelens ook waren, hij temperde ze ongetwijfeld voor zijn eerste toespraak in de Algemene Vergadering. Hij prees de VN voor het helpen herstellen van de wereld na 1945 door zwaarden te veranderen in ploegscharen, enz. Maar de rest van zijn 14 minuten besteedde hij aan het afkraken van het internationale orgaan omdat het afweek van zijn stichtingsdoel en de mensheid op het verkeerde pad bracht.
Het probleem, legde Milei uit, is corruptie – nietin de technische zin maar in de bijbelse. Zoals de meeste “bureaucratische structuren die wij mensen creëren”, is de VN langzaam gemuteerd van een organisatie “die in wezen bedoeld was als een schild om het Koninkrijk der Mensen te beschermen… tot een leviathan met meerdere tentakels, die niet alleen probeert te beslissen wat elke natiestaat moet doen, maar ook hoe alle burgers van de wereld moeten leven.” De 2030 Agenda is de laatste fase van deze mutatie, een “supranationaal regeringsprogramma, socialistisch van aard, dat de problemen van de moderniteit probeert op te lossen met oplossingen die de soevereiniteit van natiestaten schenden en het recht van mensen op leven, vrijheid en eigendom schenden.”
Milei kent het socialisme maar al te goed en wil er niets mee te maken hebben. “Collectivisme en morele aanmatiging van de woke agenda zijn in botsing gekomen met de realiteit en hebben niet langer geloofwaardige oplossingen te bieden voor de echte problemen van de wereld,” zei hij. De geschiedenis leert ons “dat de enige manier om welvaart te garanderen het beperken van de macht van de monarch is, het garanderen van gelijkheid voor de wet en het verdedigen van het recht op leven, vrijheid en eigendom van individuen.” Dat is het soort welvaart waarvoor de Argentijnen hem gekozen hebben.
“Wij in Argentinië hebben al met onze eigen ogen gezien wat er aan het einde ligt van deze weg van afgunst en trieste passies: armoede, brutalisering, anarchie en een fatale afwezigheid van vrijheid,” vertelde hij de Algemene Vergadering. “We hebben nog tijd om van deze koers af te wijken.”
Milei eindigde zijn toespraak met een agressieve noot, waarin hij aankondigde dat Argentinië niet akkoord gaat met de 2030 Agenda en zijn eigen plannen om deze ongedaan te maken. “Vanaf deze dag, weet dat de Argentijnse Republiek de positie van historische neutraliteit die ons kenmerkt zal verlaten en in de voorhoede zal staan van de strijd voor de verdediging van vrijheid,” zei hij. Hij riep vervolgens “alle naties van de vrije wereld op om zich bij ons aan te sluiten, niet alleen in het afwijzen van dit pact, maar ook in het creëren van een nieuwe agenda voor deze nobele instelling: de agenda van vrijheid.”
Milei onderstreepte zijn oproep tot een kruistocht met een aanroep aan God en de “krachten van de hemel”, en doorspekte het met zijn handelsmerk, hoewel dissonant, “¡Vivala libertad, carajo!“-“Lang leve de f***ing vrijheid!”. En daarmee was de oorlog tegen de veelkoppige leviathan begonnen.
Milei is de afgelopen dagen onder vuur komen te liggen omdat hij blijkbaar een West Wing-aflevering had geplagieerd voor de toespraak (zijn communicatiedirecteur is een grote fan), maar zijn belangrijkste punt blijft overeind: De VN is een goede organisatie die slecht is geworden en moet worden getemd. De vraag is of wij, de scheppers van het monster, een rol zullen spelen.
Er zijn veel oproepen om de VN te hervormen. Hoewel de meeste experts op het gebied van buitenlands beleid van mening zijn dat de VN een onmisbaar platform blijft voor de internationale dialoog, hebben velen toegegeven dat de VN niet goed functioneert en hebben ze verschillende ideeën om de VN te hervormen. Het probleem is niet een gebrek aan ideeën, maar een gebrek aan wil. Echte hervormingen zullen hevige reacties uitlokken. Het zal gepaard gaan met moeilijke beslissingen en grote uitgaven aan politiek kapitaal. Een Amerikaanse president die gehoor geeft aan de oproep moet er echt in geloven.
In eigen land lijkt de tijd echter rijp. Terwijl een Pew-peiling uit 2023 uitwees dat Amerikanen iets welwillender tegenover de VN stonden dan niet (52% tegen 44%), blijkt uit recente peilingen dat ze grotendeels zijn afgehaakt. Minder dan een derde van de Amerikaanse burgers noemde “het versterken van de VN” als een topprioriteit voor buitenlands beleid – een aantal dat zelfs afneemt onder Gen Z-ers – wat het ver onder het stoppen van terroristische aanvallen, het verminderen van drugshandel en het voorkomen van massavernietigingswapens plaatst.
Internationaal is de tijd ook rijp. Het afgelopen jaar heeft de VN bewezen dat ze hopeloos onverdraagzaam en ineffectief is, waardoor we genoeg redenen hebben om onze relatie met de verschillende takken van de VN te heroverwegen. Na het falen van hun primaire missie hebben ze zich toegelegd op secundaire en tertiaire missies die de nationale schatkist spekken en de nationale soevereiniteit ondermijnen. Veel van haar tentakels zijn onherstelbaar beschadigd; andere zijn gewoon overbodig.
Zelfs als ik vastzit in het verkeer eind september, zou ik pleiten voor het nut van de VN als forum voor de uitwisseling van beschavingen: een plek waar de grootmachten van de wereld kunnen debatteren over zaken van internationale veiligheid (en het af en toe zelfs ergens over eens kunnen worden) en waar vertegenwoordigers van alle naties dicht bij elkaar kunnen praten. Maar een forum is een forum-niet een supranationale regering.
Eén ding is zeker: Zonder tegenstand zal de draak groeien. En hoewel Milei geen St. George is, is zijn doel rechtvaardig en zijn zijn doelen haalbaar. Het mandaat van de VN moet veel kleiner worden. De financiering moet sterk worden teruggeschroefd (vooral voor vruchteloze vredesmissies zoals UNIFIL). Overbodige tentakels moeten worden afgehakt en wat overblijft moet worden geconsolideerd rond een meer realistische – en minder invasieve – agenda.
Het is een grote klus, maar het kan gedaan worden. En we kennen tenminste één wereldleider die bereid is om te helpen.
